ทำไมปราสาทที่สร้างในยุคพระบาทชัยวรมันที่ 7 มีครุฑอยู่กับพญานาค

            ถ้าเราไปเที่ยวปราสาทที่สร้างในยุคพระบาทชัยวรมันที่ 7 เราจะเห็นการแกะสลักครุฑกับพญานาคอยู่ด้วยกัน คือสัตว์สองตัวนี้ เป็นศัตรูกันมาตั้งแต่ไหนแต่ไร (ตามเทพนิยายของพราหมณ์) จากการสอบถามผู้รู้ ได้คำตอบ ดังนี้ 1. พระบาทชัยรมันที่ 7 ทรงนับถือพุทธศาสนามหายาน (นาค-นาคมุจลินท์ นาคปรก) แต่ว่ายังมีราษฏรส่วนหนึ่งที่นับถือพราหมณ์ (ครุฑ) พระองค์อยากให้อาณาประชาราษฎร์ของพระองค์จะนับถือศาสนาใดก็ตาม ไม่มีความคัดแย้ง อยู่ด้วยกันอย่างสงบสุข จึงแกะสลักพญานาคกับครุฑอยู่ด้วยกัน 2. สาเหตุที่ครุฑอยู่บนพญานาค เพราะว่าศาสนาพราหมณ์ (ครุฑ) เป็นศาสนาเก่าแก่มากในเขมร (หลังศาสนาผี) มาก่อนพุทธศาสนา ความคิดความเชื่อของศาสนานี้ดำรงอยู่ในชีวิตประจำวันของชาวเขมรทั่วไป ส่วนศาสนาพุทธเพิ่งเข้ามาประเทศเขมรในพุทธศตวรรษที่ 3 อีกอย่าง ในพุทธศาสนาเองก็มีความเชื่อของพรามหณ์ผสมอยู่บ้าง ฉะนั้นต้องให้เกียรติพราหมณ์เขา จึงให้ครุฑอยู่บนพญานาคตามที่เห็นกัน (เรื่องราวเกี่ยวกับครุฑและพญานาค เอกสารเขมรและไทยพูดต่างกันหลายจุด)

รูปแกะสลักครุฑกับพญานาค ณ ปราสาบายน ในเมืองพระนครธม จังหวัดเสียมเรียบ ประเทศกัมพูชา

(Writer : Sut Sorin)