1. ศาสนา : พระในศาสนาพุทธไม่สามารถเดินใต้ถุนบ้านได้ ชาวเขมรสมัยก่อน มักส่งให้ลูกหลานไปบวชที่วัดเพื่อเรียนหนังสือ เพราะว่าสมัยก่อน เขมรไม่มีโรงเรียนของรัฐ (ถ้ายังจำได้ ผมเคยเขียนประวัติการศึกษาเขมรมาแล้วครั้งหนึ่ง) คนที่อยากเรียนต้องไปอยู่วัด หรือบวช ฉะนั้นเมื่อคนที่บวชอยากมาเยี่ยมญาติโยมที่บ้าน ต้องนิมนต์ขึ้นไปบนบ้านอย่างเดียว จึงต้องสร้างบันไดไว้นอกบ้าน
2. ความเชื่อ : ชาวเขมรสมัยก่อน ชอบเรียนวิชาอาคมของขลังกัน โดยมีบางวิชา เขาห้ามไม่ให้เดินลอดใต้บันไดบ้าน เพราะมันจะทำให้อาคมนั้นเสื่อม ไม่ขลัง การสร้างบันไดไว้นอกบ้าน จึงเป็นเรื่องที่สะดวกสำหรับคนเหล่านี้
3. ขนบธรรมเนียมประเพณี : ประเทศเขมรอยู่ในพื้นที่ต่ำ ที่คนไทยมักเรียกว่า “เขมรต่ำ” ต้องสร้างบ้านไว้สูง อย่างหนึ่งเพื่อป้องกันน้ำท่วม และสัตว์ร้ายต่างๆ ที่อาจจะขึ้นมาบนบ้านได้ อีกอย่างหนึ่งคือ ชาวเขมรตามชนบท (ทุกวันนี้ยังเห็นมีอยู่บ้าง) บ้านพวกเขาไม่มีกุญแจ ไม่มีอะไรป้องกันที่ดี เมื่อพวกเขาต้องออกไปทำงานข้างนอก จะเอาบันไดออกแล้วไปผูกไว้ที่อื่นที่ไม่ไกลมาก พอเขากลับมา ก็เอาบันไดนั้นมาไว้ที่เดิม การทำแบบนี้เพื่อป้องกันไม่ให้คนขึ้นไปขโมยของบนบ้านได้ง่ายๆ (ประมาณว่า ถ้ามันจะขึ้น มันต้องเอาบันไดมา กว่าจะเอามาได้ คงมีคนเห็นบ้างนั้นแหละ) ฉะนั้น บันไดอยู่ข้างนอก ง่ายต่อการเคลื่อนย้ายกว่าในบ้าน
อย่างไรก็ตาม การเอาบันไดไว้นอกบ้าน ทำให้ใต้ถุนบ้านมีพื้นที่กว้างใหญ่ สะดวกต่อการนั่งเล่น ผูกเปล วางเตียง หรืออื่นๆ ได้ง่ายไม่ต้องโดนแดดโดนฝน และที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งคือ การเลี้ยงสัตว์เลี้ยงต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นวัว ควาย หรือสัตว์อื่นๆ ก็ง่ายด้วย ไม่ต้องทำคอก ผูกไว้ใต้ถุนบ้านได้เลย แล้วสมัยก่อน ไม่มีเครื่องเกี่ยวข้าว นวดข้าว ช่วงเกี่ยวข้าวเสร็จ เขาจะเอาข้าวที่เกี่ยวแล้วมานวด หรือมาย่ำข้าว โดยใช้วัวใช้ควาย ซึ่งไม่ต้องไปทำข้างนอก ตากแดดตากฝนเลย ใต้ถุนบ้านนั้นแหละง่ายดี ไม่เสียเงินสร้างสถานที่ ประหยัดเงิน ประหยัดเวลา
Writer : Sut Sorin
